dziennikaleczka

 1)      Początki prasy polskiej – gazety ulotne, aviza, kalendarze, etc.

gazety ulotne - wydawane okazjonalnie druki informacyjne, przedstawiające opis wydarzeń, które budziły powszechne zainteresowanie.  Początkowo wydawano je w języku niemieckim, potem już wyłącznie po polsku.

Pierwszy polski ulotny druk informacyjny wydany został po niemiecku w 1514 roku, a dotyczył oblężenia Smoleńska i Połocka przez wojska cara. Niewielkie był nakłady tych druków.

 1)      Prasa polska do 1795 r.: Merkuriusz Polski”, „Nowiny Polskie”, „Kurier Polski”, „ Monitor Polski”.

Merkuriusz Polski to pierwsza periodyczna gazeta informacyjna powołana na wgląd króla Jana Kazimierza, który chciał przeprowadzić w Rzeczpospolitej reformy ustrojowe, a więc miała mu służyć do celów propagandowych. Zostałą założona w Krakowie  w 1661 roku. Ogółem wyszło ponad 40 numerów,a pismo zostało zlikwidowane po klęsce programu reformy ustrojowej.

NOWINY POLSKIE- cotygodniowa gazeta informacyjna powstała w 1729 roku, która przynosiłą wiadomości z kraju, później nazwę zmieniono na KURIER POLSKI, który był wydawan przesz pijarów. Była szczególna z tego względu, ze nigdzi epoza Polską nie opublikowano w prasie tyle wiadomości z własnego kraju. Tematyka poruszana w KP dotyczyła relacji z życia dworu, magnackich ślubów, obrad z sejmików. Miał 8 stron, czasamin uzupełnianymi przez ogłoszenia prywatne. Następnie Kurier i Wiadomości zostały przejęte przez jezuitów, które połączyły się w jedną gazetę - Wiadomości Warszawskie

MONITOR POLSKI - moralizatorskie czasopismo epoki oświecenia, wydawany dwa razy w tygodniu od 1765 roku. Związany był z dworem Stanisława Augusta, a zamieszczał opinie środowiska literackiego. Problematyka poruszana w Monitorze dotyczyła problemóws społecznych, kulturalnych i obyczajowych. W miarę lat jednak począł obniżać swój poziom. Przestał wychodzić kiedy jego znaczenie kulturowe było już bardzo nikłe.

2.PRASA I PUBLICYSTYKA I WIELKIEJ EMIGRACJI

większość działaczy powstania listopadowego udałą się na emigrację, znajdując schronienie we Francji, Belgii, Angli. Było to ok 11 tys emigrantów.Wykształciły się dwa zasadnicze nurty: niepodległościowo - konserwatywny, skupiony wokół Czartoryskiego (nawiązujący do tradycji Konstytuchi 3 maja) oraz obóz demokratyczny.

Emigracja polska na Zachodzie od razu rozpoczęła działalność wydawniczą. Były to broszury ideowo-polemiczne lub ideowo-programowe utrzymywane na wysokim poziomie. Na emigracji znalazło się wielu wybitnych poetów (mickiewicz, Slowacki, okresowo - Krasiński). Trudne jest wszelako zakwalifikowanie większości wydawnictw emigracyjnych do prasy. Do kraju prasa ta w ogóle nie docierała. Starano się także wydawać czasopisma w językach obcych, aby zyskać sympatię dla sprawy polskiej na Zachodzie. w większości były to próby nieudane poza "La Tribune des Peuples (1849) wydawany pod redakcją Adama Mickiewicza, finansowany przez arytokratę, jednak bez większych wyników propagadnowych.

DEMOKRATA POLSKI - opanowany przez radykalnego i skrajnego publicystę, ostro atakującego program ugodowy

KRONIKA EMIGRACJI POLSKIEJ

Prasa polska na emigracji załamała sie znacznie po klęsce Wiosny Ludów. Nigdy nie przestało istnieć ale jej znaczenie spadało z roku na rok. Podsumowując, prasa polska na emigracji stanowiła głównie środek upowszechniania myśli i narzedzie rozrachunków politycznych, w mniejszym stopniu była kuźnią nowych idei i programów . Próby przekazywania jej do kraju, okupowane były wielkimi ofiarami i nie przynosiły sukcesu. W Życiu kraju większej roli nie odegrałą w przeciwieństwie do wielkich dzieł  literatury np. Z biegiem czasu okazała się ogrom zmarnowanego wysiłku intelektualnego ludzi wygnanych z kraju przez terror i obcą przemoc zaborczą.

PRASA II WOJNY ŚWIATOWEJ

Przestały ukazywać się kwartalniki, miesięczniki i tygodniki. Najdłużej jako ośrodek wydawniczy utrzymywała się Warszawa. 

- Robotnik, Kurier Poranny, Kurier Warszawski ..

Prasa wrześniowa spełniała istotną rolę w podtrzymywaniu woli walki w społeczeństwie polskim. Uciekała się nawet do podawania informacji zgoła nieprawdziwych, donosząc o sukcesach wojsk polskich. Na terenach włączonych do III rzeszy okupant wprowadził goebbelowski system prasowy, zlikwidował wszystkie pisma polskie i w języku polskim, zastępując je niemieckimi, przez Polaków zwana "gadzinową". Pocżatkowo miałą dostarczać informacji, z czasem stawała się także prasą "opinii". W Generalnym Gubernatorswie wydawano kilka dzienników gadzinowych (Goniec Krakowski, Nowy Kurier Warszawski, Dziennik Poranny).

Przedwojenne przedsiębiorstwa wydawnicze zostały przejęte przez Niemców. Z Pałącu Prasy i Domu Prasy powstał niemiecki koncern.

Działania wydawnicze okupantów nie ograniczały się jedynie do drukowania dzienników. Postawały pisma fachowe, młodzieżowe, tygodniki.

PYTANIA DO EGZAMINU

1)      Fundamentalna teza McLuhana: środek przekazu sam jest przekazem (Message is a Message – wyjaśnij i opisz.

2)      Gorące i zimne środki przekazu.

3)      Człowiek w świecie mediów wg McLuhana („Człowiek jako miłośnik gadżetów –Narcyzm jako narkoza”; „Energia hybrydowa”; „Wyzwanie i upadek (Nemezis zdolności tworzenia”).

4)      Komunikologia i (a) medioznawstwo.

5)      Terminologia i nazewnictwo w/w.

6)      Typologia mediów masowych ( z omówieniem).

7)      Klasyfikacja wypowiedzi prasowych (j/w).

8)      Rodzaje prasy (j/w).

9)      Klasyfikacje prasy (drukowanej; j/w).

10)  Typologia dzienników (16 kategorii j/w).

11)  Typologia czasopism (wg Pisarka j/w).

12)  Typologia czasopism (wg rocznika „World Magazine Trends” j/w).

13)  Typologia czasopism (orientacja niemiecka – raport rządu federalnego o sytuacji mediów w RFN; 11 kategorii; j/w).

14)  Typologia stacji radiowych (j/w)

15)  Typologia stacji telewizyjnych (j/w).

16)  Podział sieci komputerowych (j/w).

17)  Systematyka agencji informacyjnych (j/w).

18)  Typologia krajowych systemów medialnych (j/w).

19)  Znaczenie pisma w rozwoju mediów wg McLuhana

20)  Początki pisma (petroglify, piktogramy, ideogramy, pismo logograficzne, klinowe, hieroglify, pismo prot-kanejskie, abdżad, greka, łacina, głagolica, cyrylica, grażdanka, j. polski).

21)  Specyfika pracy kopistów.

22)  Odkrycie Jana Gutenberga na tle innych prób druku.

23)  Materiałoznawstwo pisarskie i drukarskie (zarys ogólny).

24)  Dyferencje między między rolą prasy na Wschodzie i Zachodzie w ujęciu McLuhana.

25)  Prasa w starożytności (Azja, Europa).

26)  Prasa ulotna, efemeryczna, nowinkarska, avisa, handlowa, kalendarze, epistolografia w prasie (rozwój i przykłady).

27)  Abraham Verhoeven i „Die Nieuwe Tijdinghe” – początki regularnych periodyków w Europie (rozwój historyczny i przykłady w poszczególnych krajach; Holandia, Szwecja, Niemcy, Francja Anglia, Rosja, kontynent Północnoamerykański).

28)  Prasa masowa I generacji:  Benjamin Day i „The New York Sun”

29)   (j/w) „New York Herald” Bennettów.

30)   Gazeta Raymonda – „The New York Daily Times” – casus gazety popularnej, ale bez epatowania sensacją.

31)  II generacja prasy masowej w USA – Pulitzer

32)  (j/w) działalność Hearsta.

33)  Początki prasy masowej w Europie – dzienniki Emila de Girardin i Armada Dutacqa.

34)  Gazety brytyjskie (penny press) – „The Daily News”, „The Daily Telegraph”, „The Daily Pall Mail”, i in.

35)  Niemieckie general-anzeiger.

36)  Dzienniki w innych krajach (Włochy, Hiszpania).

37)  Tzw. „dobra prasa” w opozycji do dzienników sensacyjnych.

38)   Czasopisma społeczno-polityczno-kulturalne przełomu XIX/XX w. (magazyny, pisma dla rodziny, satyryczne).

39)  Prasa w XX w. w Europie (najważniejsze tytuły w poszczególnych krajach).

40)  Prasa w XX w. w USA.

41)  Agencja Charlesa Havasa.

42)  Agencja Bernardha Wolffa

43)  Associated Press.

44)  K. k. Telegraphen Korrespondenz Bureau – Josepha Tuwary.

45)  Agencja Paula Juliusa Reutera.

46)  Inne agencje w USA i Europie oraz Azji.

47)  Geneza i rozwój poczty.

48)  Telegraf i rozwój telegrafii do XX w.

49)  Telegrafy optyczne.

50)  Telegrafy optyczno-przewodowe.

51)  Telegrafy bezprzewodowe.

52)  Telefonia – geneza zjawiska.

53)  Telefon jako medium w koncepcji McLuhana.

54)  Ewolucja telefonii.

55)  Znaczenie radia w ujęciu McLuhana.

56)  Początki radiofonii i twórcy radia.

57)  Geneza radiofonii w Europie i USA (najważniejsze rozgłośnie i sieci).

58)  Radio informacyjne.

59)  Wyznaczniki radia jako medium.

60)  Pojęcie formatu radiowego.

61)  14 typów formatów radiowych wg Thomasa Hokensona.

62)  Radio w USA.

63)  Radio w Anglii.

64)  Radio w Rosji

65)  Telewizja w klasyfikacji McLuhana i jej znaczenie dla rozwoju innych mediów.

66)  Eksperymenty i początki telewizji.

67)  TV Sat.

68)  Mniej znane postaci telewizji (amatorska, przemysłowa, obywatelska, kablowa).

69)  TV w USA.

70)  TV w Anglii.

71)  TV w Rosji.

72)  Prareklama, czyli ogłoszenia i sposoby „zachwalania” towarów, usług w czasach starożytnych.

73)  Reklama od średniowiecza do oświecenia.

74)  Reklama w czasach prasy masowej.

75)  Reklama w XX w.

76)  Reklama w „świecie McLuhana”.

77)  Historia fotografii i główne terminy związane z jej  rozwojem, m.in. talbotypia, dagerotypia, polaroid, aparaty projekcyjne.

78)  Fonografia w świecie – od fonoautorafu do cd.

79)  Fonografia w Polsce.

80)  Video – krótka historia nowego medium.

81)  Typologie prasy polskiej do 1918 r. (K. Zawadzki, Aloida Kawecka-Gryczowa, Augustyniak).

82)  Początki prasy polskiej – gazety ulotne, aviza, kalendarze, etc.

83)  Prasa polska do 1795 r.: Merkuriusz Polski”, „Nowiny Polskie”, „Kurier Polski”, „ Monitor Polski”.

84)  Prasa polska w zaborze rosyjskim.

85)  Prasa polska w zaborze pruskim.

86)  Prasa polska w zaborze austriackim.

87)  Prasa i publicystyka I Wielkiej Emigracji.

88)  Prasa polska od listopada 1918 do przewrotu majowego (uwarunkowania dla tworzenia systemu prasowego).

89)   j/w prasa partyjna, informacyjna.

90)  j/w prasa sensacyjna, masowa, społeczno-kulturalna.

91)  Prasa polska od przewrotu majowego do 1939 r. sytuacja ogólna kraju i prasy.

92)  j/w prasa partyjna i informacyjno-polityczna

93)  j/w prasa sensacyjna

94)  j/w prasa społeczno-kulturalna

95)  Prasa czasów II wojny światowej

96)  Prasa uchodźcza od 1918-89 (ogólna charakterystyka, przegląd tytułów i sytuacji w poszczególnych krajach

97)  Najważniejsze periodyki emigracji – ujęcie monograficzne: paryska „Kultura”, nowojorski „Nowy Dziennik”,  londyńskie „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, „Wiadomości”, „Trybuna”.

98)  Tworzenie systemu prasowego PRL-u: okres lubelski, częściowego pluralizmu (1945-46 i rządy monopartyje 1947-48)

99)  Prasa stalinizmu (1949-53)

100)                     Prasa w okresie odwilży, przełomu 1956 r., „małej stabilizacji” do końca lat 60.

101)                     Prasa polska w latach 70., czyli czym była propaganda sukcesu w gazetach i czasopismach

102)                     Prasa reżymowa w latach 80.

103)                     Prasa „Solidarności”, II i III-obieg prasy

104)                     Transformacja systemu prasowego po 1989 r. (pierwsza dekada)

105)                     Prasa polska w początkach XXI w. (tendencje, zmiany, prognozy)

106)                     Początki radiofonii w Polsce – okres preradiofoniczny, radio w II RP i w czasie wojny)

107)                     Rekonstrukcja radiofonii polskiej 1944-49

108)                     Polskie radio od lat 50. do 1989 r. cechy charakterystyczne kolejnych dekad, „otwartość Trójki” i fenomen „Radia Solidarność”

109)                     Rozgłośnie regionalne PR.

110)                     Radio na emigracji: Radio Wolna Europa, Sekcja Polska BBC, Głos Ameryki – ludzie, linie programowe podobieństwa i różnice wewnętrzne.

111)                     Systematyzacji radiofonii w Polsce po 1989 r.

112)                     Rola i znaczenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (procesy koncesyjne).

113)                     Oligopol „wielkiej piątki”, inne grupy Radio Maryja.

114)                     Paleo i neo-radio – nowe sposoby komunikacji ze słuchaczami.

115)                     Telewizja w Polsce do 1989 r. (początki prac nad telewizją i rozwój historyczny, klasyfikacja tematyczna programów (najważniejsze w poszczególnych blokach, ośrodki regionalne).

116)                     Przemiany  w telewizji polskiej po 1989 r.